به گزارش بیداربورس،  روح‌الله دهقان درباره اقدام اخیر سازمان بورس مبنی بر لغو ممنوعیت معاملات الگوریتمی سهام شرکت های بورسی و فرابورسی بعد از حدود ۸ ماه با انتشار مطلبی با عنوان آزادی پس از ممنوعیت در دنیای اقتصاد اعلام کرد : رشد بازار سرمایه در سال‌های اخیر سبب شد تا موضوع معاملات خودکار یا معاملات الگوریتمی، مورد اقبال برخی معامله‌گران بازار قرار گیرد. به‌ طوری که این افراد با استفاده از قابلیت‌های فناوری اطلاعات اقدام به پیاده‌سازی استراتژی‌های معاملاتی در قالب الگوریتم‌ها کرده و این الگوریتم‌ها را برای مواردی مانند سبدگردانی یا بازارگردانی به‌کار بردند. علاوه بر این الگوریتم‌ها برای مدیریت پرتفوی برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک نیز مورد استفاده قرار گرفت.

در این کاربردها از مزایای الگوریتم‌ها مانند قابلیت اقدامات سریع‌تر و واکنش‌های به‌موقع، مدیریت تعداد بیشتری از سبدهای سرمایه‌گذاری و کاهش هزینه به ازای هر سبد، کاهش هزینه بازارگردانی و ایفای تعهدات بازارگردان به‌طور کامل و بدون وابستگی به کاربر و موارد متعدد دیگری بهره گرفته شد و الگوریتم‌ها جای خود را در بازار سرمایه باز کردند.  

البته باید در نظر داشت الگوریتم نیز مانند هر ابزار دیگری در کنار مزایای متعددی که به‌همراه دارد، معایبی را نیز در بر می‌گیرد که می‌تواند برای بازار سرمایه مخاطراتی ایجاد کند. همچنین از آنجا که این ابزار می‌تواند بسیار دقیق و قدرتمند عمل کند در نتیجه مخاطرات ایجاد شده نیز به مراتب می‌توانداز عملگرهای انسانی جدی‌تر باشد.  

در این میان سازمان بورس بهمن ۹۸ دستورالعمل معاملات الگوریتمی را مصوب و چارچوب‌هایی را مشخص کرد و به‌دنبال رشد بسیار سریع بازار در آن سال  و ۶ ماه اول سال گذشته، استفاده از الگوریتم‌ها نیز به سرعت رشد کرد و تعداد زیادی از معامله‌گران به‌صورت رسمی و غیررسمی از این رویکرد جدید بهره گرفتند.

مهر سال گذشته هم با بروز ریزش‌های بازار سهام و افت شاخص، برخی شواهد حاکی از این بود که معاملات الگوریتمی در افزایش این روند منفی در بازار نقش دارند و براساس قواعد اعلامی در این برنامه‌ها با ایجاد روند منفی، الگوریتم‌ها تصمیم به فروش بیشتر گرفته و این روند را تشدید می‌کنند. حتی در برخی موارد مشاهده شد که الگوریتم‌ها بدون قصد انجام معامله، صرفا اقدام به سنگین کردن صف‌های فروش می‌کنند.  

با این فرض و برای جلوگیری از تشدید روند منفی در بازار و پیاده‌سازی راهکارهای کنترلی مناسب با تصمیم مدیریت نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار معاملات الگوریتمی ممنوع اعلام شد که مشکلاتی برای شرکت‌های استفاده کننده از الگوریتم‌ها به‌دنبال داشت و کسب‌ و کار این شرکت‌ها را دچار مخاطره جدی کرد.  

البته باید در نظر داشت با ایجاد این محدودیت، صرفا شرکت‌های دارای مجوز معاملات الگوریتمی و استفاده کننده از درگاه‌های رسمی، دچار محدودیت شدند و بخشی از الگوریتم‌ها که از ابتدا به‌ صورت غیررسمی عمل کرده بودند، همچنان قادر به‌ ادامه بودند.  

الگوریتم‌ها اغلب نمی‌توانند روال‌های مثبت یا منفی را  ایجاد کنند. بلکه عموما براساس شرایط مثبت یا منفی ایجاد شده، تصمیم‌گیری می‌کنند و می‌توانند روند ایجاد شده را تشدید کنند اما این روند و توقف معاملات الگوریتمی چندان طولانی نشد و با توجه به وضعیت جدید بازار و در اواخر فروردین سال‌ جاری، نهاد ناظر با قراردادن برخی شرایط، معاملات الگوریتمی را مجاز کرد.  

در شرایط جدید سعی بر آن شده تا حد امکان، الگوریتم‌ها کنترل شوند تا در موارد بروز مخاطرات، ناظر بازار بتواند در سریع‌ترین زمان ممکن عملکرد این الگوریتم‌ها را متوقف کرده یا به‌صورت دوره‌ای بتواند ساختار این الگوریتم‌ها را بررسی و در صورت مشاهده تنظیمات نادرست در این الگوریتم‌ها، تذکرات لازم را به بهره‌برداران آن اعلام کند.  

یکی از مزایای استفاده صحیح از الگوریتم‌ها افزایش نقدشوندگی و کاهش هیجانات انسانی است. زیرا این الگوریتم‌ها فارغ از هیجانات انسانی و براساس شرایط بازار و اطلاعات معاملات تصمیم‌گیری می‌کنند.

در وضعیت فعلی بازار سرمایه موضوع نقدشوندگی به‌طور جدی دچار مخاطره شده و هیجانات انسانی سبب شده با وجود اطلاعات مالی بسیار مناسب، روند منفی در بازار همچنان ادامه داشته باشد، شاید به‌کارگیری صحیح الگوریتم‌ها بتواند این مشکلات را مرتفع کرده و بازارسرمایه مجددا به روزهای رونق بازگردد.